Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Bielsk na lata 2011-2014

Załącznik do Uchwały Nr40/VIII/2011

    Rady Gminy Bielsk

      z dnia 22 czerwca 2011 r.

Program Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Bielsk na lata 2011-2014

Wstęp

Przemocą w rodzinie określane jest każde zachowanie skierowane wobec osoby bliskiej, którego celem jest utrzymanie nad nią kontroli i władzy. Przemoc w rodzinie to zamierzone, wykorzystujące przewagę sił działanie przeciwko członkowi rodziny naruszające jego godność oraz podstawowe prawa i wolności, powodujące cierpienie i szkody. Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.) definiuje przemoc w rodzinie jako jednorazowe lub powtarzające się umyślne działanie lub zaniechanie naruszające prawa lub dobra osobiste członków rodziny, w szczególności narażające te osoby na niebezpieczeństwo utraty życia, zdrowia ,naruszające ich godność, nietykalność cielesną, wolność, w tym seksualną, powodujące szkody na ich zdrowiu fizycznym lub psychicznym, a także wywołujące cierpienia i krzywdy moralne u osób dotkniętych przemocą.

Rodzina jest najważniejszym środowiskiem życiu człowieka, kształtującym osobowość, system wartości, poglądy i styl życia. Ważną rolę w prawidłowo funkcjonującej rodzinie odgrywają wzajemne relacje pomiędzy rodzicami, oparte na miłości i zrozumieniu. W przypadku dezorganizacji rodzina nie jest w stanie realizować podstawowych zadań, role wewnątrzrodzinne ulegają zaburzeniu, łamane są reguły, a zachowania poszczególnych członków rodziny stają się coraz bardziej niezgodne z normami prawnymi i moralnymi oraz oczekiwaniami społecznymi. Przemoc domowa może być zarówno skutkiem, jak i przyczyną dysfunkcji w rodzinie. Należy ją zaklasyfikować do kategorii zachowań negatywnych o dużej szkodliwości społecznej. Prowadzi do poważnych naruszeń norm moralnych i prawnych, tragicznych skutków psychologicznych, a w skrajnych przypadkach do poważnych okaleczeń czy zabójstw.

Wokół przemocy narosło wiele mitów. Jednym z nich jest przekonanie, że jest to zjawisko marginalne, występujące wyłącznie w patologicznych środowiskach. Tymczasem według krajowych danych statystycznych przemoc w rodzinie jest zjawiskiem powszechnym i stanowi poważny problem społeczny. Znęcanie się nad rodziną jest najczęściej popełnianym przestępstwem w Polsce, zaraz po przestępstwach przeciwko mieniu i życiu.

Przemoc ze strony najbliższej osoby jest doświadczeniem traumatycznym, okaleczającym psychikę. Przemoc w rodzinie przybiera różne formy: od przemocy fizycznej, przez przemoc psychiczną i seksualną, po przemoc ekonomiczną. Przemoc w rodzinie rzadko jest incydentem jednorazowym. Zazwyczaj ma ona charakter długotrwały i cykliczny.

Rodzaje przemocy:

1) Przemoc fizyczna – jej celem jest zadanie ofierze bólu fizycznego, uszkodzenie jej ciała, pogorszenie jej zdrowia lub pozbawienie ją życia.

2) Przemoc seksualna – to zachowanie zmuszające ofiarę do podjęcia niechcianych zachowań seksualnych lub zdeprecjonowania jej seksualności.

3) Przemoc psychiczna – to zachowanie, którego celem jest umniejszanie poczucia własnej wartości ofiary, wzbudzanie w niej strachu.

4) Przemoc ekonomiczna – to każde zachowanie, którego celem jest ekonomiczne uzależnienie ofiary od sprawcy.

5) Zaniedbanie – to ciągłe niezaspakajanie podstawowych potrzeb fizycznych
i emocjonalnych.

Przemoc jest przestępstwem. W zależności od tego, czy przemoc ma charakter jednorazowy, czy się powtarza, jest ścigana z różnych artykułów Kodeksu Karnego. Jeżeli przemoc ma charakter ciągły, zostanie zakwalifikowana jako przestępstwo znęcania się nad rodziną z art. 207 Kodeksu karnego (Dz. U. z 1997 r. Nr 88, poz. 553 z późn. zm).

Artykuł 207 Kodeksu karnego stanowi:

„§1. Kto znęca się fizycznie lub psychicznie nad osobą najbliższą lub i w stałym lub przemijającym stosunku zależności od sprawcy albo nad małoletnim lub osoba nieporadną ze względu na jej stan psychiczny i fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.

§2. Jeżeli czyn określony w §1 połączony jest ze stosowaniem szczególnego okrucieństwa, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do 10 lat.

§3. Jeżeli następstwem czynu określonego w §1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.”,

Przemoc w rodzinie ma tragiczne konsekwencje. Prowadzi nie tylko do uszkodzeń ciała ofiary, ale także do zaburzeń emocjonalnych oraz zaburzeń w sposobie, w jaki postrzega ona sama siebie, sprawcę oraz innych ludzi. Narastanie zjawiska przemocy w rodzinie wymaga niezwłocznego podjęcia działań zawartych w niniejszym Programie.

Program Przeciwdziałania Przemocy oraz Ochrony Ofiar Przemocy w Rodzinie Gminy Bielsk ma charakter długofalowy. Działania Programu obejmują lata 2011–2014. W miarę potrzeb i sytuacji społecznej zadania Programu mogą ulegać zmianom i udoskonaleniom.

I. Analiza problemów społecznych na terenie Gminy Bielsk.

W celu właściwego zaplanowania podejmowanych działań niezbędne jest dokonanie analizy problemów społecznych w gminie z uwzględnieniem problemu przemocy w rodzinie.

Na dzień 31.12.2010 roku Gmina Bielsk liczy 9019 mieszkańców. Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych z Powiatowym Urzędzie Pracy w Płocku wynosi 559, z tego 295 kobiet i 264 mężczyzn. Ze statystyk policyjnych wynika, że na terenie gminy Bielsk w roku 2010 przeprowadzonych zostało 194 interwencji domowych, w wyniku których założono 9 „Niebieskich Kart”.

Z danych Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Bielsku wynika, że w 2010 roku przeprowadzono 26 postępowań wobec osób zgłoszonych
z terenu gminy z problemem alkoholowym, z tego 5 osób podjęło leczenie odwykowe, a wobec 2 osób skierowano sprawę do sądu o leczenie przymusowe.

Z danych Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej Niebieskich Bielsku wynika, że
w 2010 roku 8,2 % ludności gminy skorzystało z pomocy społecznej, w okresie tym pracownicy socjalni założyli 3 „Niebieskie Karty”.

Rodziny te zostały objęte wsparciem z powodu przemocy w rodzinie ze strony Ośrodka Pomocy Społecznej. W razie pilnej konieczności odosobnienia ofiar od sprawcy przemocy – ofiary, którymi są najczęściej kobiety i dzieci znajdują schronienie w Noclegowni dla Kobiet przy PKPS w Płocku. Rodziny z problemem przemocy oraz sprawcy przemocy – w większości przypadków uzależnieni od alkoholu- korzystają z pomocy poradnictwa psychologicznego, prawnego i rodzinnego ramach programu realizowanego na terenie gminy przez PKPS w Płocku oraz z pomocy pedagoga konsultanta w Punkcie Konsultacyjnym przy GOPS w Bielsku.

W szkołach na terenie gminy Bielsk nie zanotowano wielokrotnych aktów przemocy fizycznej i psychicznej, były jedynie sporadyczne przypadki. Przemoc fizyczna wyrażała się kopaniem, szarpaniem, popychaniem, natomiast przemoc psychiczna przejawiała się wyśmiewaniem, poniżaniem, wyzwiskami.

Trudno jest w sposób jednoznaczny określić wielkość zjawiska przemocy na terenie gminy w związku z występowaniem przemocy ukrytej, czyli toczącej się w rodzinie czy w szkole, ale nieujętej w statystykach z powodu braku wiedzy na temat jej występowania. Nadal na terenie wiejskim jest niska wśród społeczeństwa wiedza na temat przemocy co powoduje jakby „przyzwolenie społeczne” dla nagannych działań sprawcy przemocy i obarczanie niejednokrotnie winą za przemoc w rodzinie ofiary przemocy.

II. Cele programu

Celem Programu jest:

1) zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie gminy Bielsk,

2) zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie,

3) zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie.

Cele ogólne będą realizowane przez:

1) budowanie lokalnego systemu przeciwdziałania przemocy,

2) diagnozowanie zjawiska przemocy na terenie gminy Bielsk,

3) podnoszenie kompetencji służb i instytucji w zakresie przemocy w rodzinie,

4) udzielanie pomocy ofiarom przemocy w rodzinie,

5) oddziaływanie na sprawców przemocy w rodzinie.

III. Założenia Programu

Realizacja celów Programu zakłada:

1) uwrażliwienie społeczności lokalnej na problem przemocy w rodzinie,

2) promowanie modelu rodziny wolnego od przemocy,

3) edukację dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy w rodzinie,

4) działania interdyscyplinarne w zakresie przeciwdziałania przemocy.

IV. Program jest spójny z Programami:

- Krajowym Programem Przeciwdziałania Przemocy,

- Programem Przeciwdziałania Przemocy Powiatu Płockiego,

- Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych na terenie gminy Bielsk
w latach 2007-2015,

- Gminnym Programem Profilaktyki i Opieki nad Dzieckiem i Rodziną w Gminie Bielsk,

- Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na 2011 rok.

Program będzie realizowany w oparciu o następujące akty prawne:

- ustawę z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (Dz. U. Nr 180, poz. 1493 z późn. zm.),

- ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn.zm.),

- ustawę z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 70, poz. 473 z późn. zm.).

V. Zasoby gminy Bielsk w zakresie realizacji Programu:

1) Zasoby ludzkie – specjaliści z różnych dziedzin.

2) Zasoby instytucjonalne – instytucje i organizacje zajmujące się problemem przemocy w rodzinie oraz instytucje i organizacje pełniące funkcję wspierającą:

- Ośrodek Pomocy Społecznej,

- Posterunek Policji,

- Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych,

- placówki oświatowo-wychowawcze,

- Zakłady Opieki Zdrowotnej,

- Parafie,

- organizacje pozarządowe.

VI. Czynniki gwarantujące właściwą realizację Programu:

- poparcie działań i współpraca z samorządem gminnym,

- dobra znajomość środowiska przez pracowników socjalnych,

- dobra współpraca służb i instytucji na terenie gminy oraz poza nią,

- otwartość i chęć współpracy specjalistów,

- silne więzi rodzinne,

- chęć zmiany i wyjścia z kryzysu.

VII. Zagrożenia w realizacji zadań:

- stereotypy panujące w środowisku na temat przemocy w rodzinie,

- bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych,

- brak współpracy rodziny w zakresie przezwyciężania kryzysów,

- problem uzależnienia od alkoholu w rodzinach,

- ubóstwo,

- brak infrastruktury socjalnej w gminie,

- brak lub zbyt mała współpraca interdyscyplinarna,

- brak motywacji ekonomicznej dla członków zespołu interdyscyplinarnego,

- brak środków finansowych przewidzianych w budżecie gminy uchwalonym w 2011 r. na realizację programu.

VIII. Realizacja celów Programu

CEL 1

Zmniejszenie skali zjawiska przemocy w rodzinie na terenie Gminy Bielsk

Działania:

1) Określenie w drodze uchwały trybu powoływania i odwoływania członków zespołu interdyscyplinarnego oraz szczegółowych warunków jego funkcjonowania.

Podmiot realizujący działanie:

- Rada Gminy Bielsk

2) Powołanie Gminnego Zespołu Interdyscyplinarnego.

Podmioty realizujące działanie:

- Wójt Gminy Bielsk

3) Współpracujący w ramach zespołu interdyscyplinarnego:

a) pracownicy socjalni,

b) przedstawiciele oświaty,

c) przedstawiciele policji,

d) kuratorzy sądowi,

e) przedstawiciele gminnej komisji rozwiązywania problemów alkoholowych,

f) przedstawiciele ochrony zdrowia,

g) inni w zależności od zasobów, do obowiązków których należą:

- diagnozowanie problemu przemocy w rodzinie,

- opracowanie i realizacja planu pomocy w indywidualnych przypadkach,

- rozpowszechnianie informacji o instytucjach oraz możliwościach udzielania pomocy w środowisku lokalnym,

- monitorowanie sytuacji rodzin dotkniętych przemocą,

- dokumentowanie działań podejmowanych wobec rodzin, w których dochodzi
do przemocy oraz efektów tych działań,

- podejmowanie działań prewencyjnych w środowiskach zagrożonych przemocą,

- inicjowanie interwencji w środowiskach dotkniętych przemocą,

- udział w działaniach edukacyjno-informacyjnych.

4) Edukacja dzieci, młodzieży i dorosłych w zakresie przemocy:

- propagowanie skutecznych sposobów powstrzymywania przemocy,

- obalanie mitów na temat przemocy,

- szkolenia na temat przemocy,

- prowadzenie kampanii zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży w zakresie ograniczenia oglądania przemocy w telewizji, grach komputerowych,

- wspieranie różnych form spędzania wolnego czasu promujące zachowania nieagresywne,

- organizowanie spotkań edukacyjnych dla mieszkańców, np. w świetlicach wiejskich,

- dystrybucja ulotek i informacji na temat przemocy i jej skutków,

- organizowanie konkursów, np. plastycznych, wśród dzieci i młodzieży w zakresie zapobiegania przemocy.

Podmioty realizujące działanie:

- placówki oświatowo-wychowawcze,

- ośrodek pomocy społecznej,

- gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych,

- gminny zespół interdyscyplinarny,

- inne, w zależności od zasobów gminy.

CEL 2

Zwiększenie skuteczności działań interwencyjnych wobec osób stosujących przemoc w rodzinie

Działania:

1) Izolowanie sprawców od ofiar.

2) Udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych.

3) Przeprowadzanie rozmów z osobami nadużywającymi alkoholu i stosującymi przemoc w rodzinie.

4) Kierowanie wniosków do Sądów o obowiązek podjęcia leczenia odwykowego
w związku z nadużywaniem alkoholu.

CEL 3

Zwiększenie pomocy i ochrony ofiar przemocy w rodzinie

Działania:

1) Utworzenie punktu informacyjnego:

- udzielanie informacji dotyczącej bezpiecznego schronienia osobom dotkniętym przemocą w ośrodkach interwencji kryzysowej i w specjalistycznych ośrodkach wsparcia,

- udzielanie informacji na temat pozyskania zaświadczenia lekarskiego,

- udzielanie informacji na temat praw osób będących ofiarami przemocy,

- udzielanie informacji sprawcom przemocy na temat programów korekcyjno-edukacyjnych,

- rozpowszechnianie telefonu zaufania „Niebieska Linia”, „Pomarańczowa Linia”.

Podmiot realizujący działanie:

- ośrodek pomocy społecznej.

- posterunek policji

2) Prowadzenie działań interwencyjnych w zakresie przeciwdziałania przemocy:

- podejmowanie działań interwencyjnych w oparciu o procedurę „Niebieskiej Karty”,

- przekazywanie informacji o podejmowanych działaniach przewodniczącemu zespołu interdyscyplinarnego.

Podmioty realizujące działanie:

- policja,

- ośrodek pomocy społecznej,

- gminny Zespół Interdyscyplinarny,

- gminna komisja rozwiązywania problemów alkoholowych,

- przedstawiciele oświaty,

- przedstawiciele ochrony zdrowia.

3) Zapewnienie osobom dotkniętym przemocą w rodzinie miejsc w ośrodkach wsparcia.

Podmioty realizujące działanie:

- ośrodek pomocy społecznej,

- policja,

- gminny zespól interdyscyplinarny,

- inne dostępne instytucje.

Monitorowanie

Monitorowanie realizacji Programu odbywać się będzie w oparciu
o sprawozdawczość podmiotów zaangażowanych w jego realizację. Sprawozdania
z realizacji Programu podmioty składają do dnia 31 stycznia każdego roku
do ośrodka pomocy społecznej.

Sprawozdawczość

Ośrodek Pomocy Społecznej w Bielsku do dnia 31 marca każdego roku przedłoży Radzie Gminy sprawozdanie z realizacji Programu.

Finansowanie Programu

Program będzie finansowany ze środków budżetu Gminy Bielsk, dotacji oraz
ze środków pozabudżetowych pozyskanych z innych źródeł.__